Waarom we willen wat we willen – Luke Burgis

Een baanbrekend boek over grip krijgen op menselijke verlangens

Verlangen: het is overal, heel herkenbaar en bovendien besmettelijk. Mensen imiteren onbewust de wensen van anderen. We beoordelen banen, partners, merken, meningen én onszelf op basis van wat andere mensen willen of hebben. En daar maken reclamebureaus, politici en internettrollen handig gebruik van… Maar hoe pakken we die controle terug?

Ondernemer Luke Burgis is expert op dit gebied. Hij gebruikt zijn uitgebreide kennis om een inkijkje te geven in de fascinerende wereld van het menselijk verlangen. Want waarom willen we wat we willen? En hoe worden we onafhankelijker van trends of onze eigen bubbel? Burgis geeft toegankelijke en heldere antwoorden op deze vragen, waarbij de oplossing niet is om nooit meer iets te willen, maar om het ánders te willen.

Waarom we willen wat we willen is een praktische gids om jezelf beter te leren begrijpen, en meer betekenis in het leven te vinden. En wie wil dát nou niet?

Lees hier alvast een preview.

 

NOTEN EN BRONNEN

Aan de lezer

14        Volgens een aantal van hen (…):  Peter Thiel on René Girard. ImitatioVideo, YouTube, 2011. htpps://www.youtube.com/watch?v=esk7W9Jowtc.

 

Proloog

22        Al tijdens die zomer hadden (…): Tony Hsieh, Delivering Happiness: A Path to Profits, Passion and Purpose, 191. Grand Central Publishing, 2010.

 

Inleiding

33        Ik vraag hem waarom hij (…): Peter Thiel en Blake Masters, Zero to One: Notes on Startups, or How to Build the Future, Crown Business, 2014. Zero to One. Creëer de toekomst, vert. Jan Willem Reitsma. Business Contact, 2014.

35        Geen enkel ding, geen enkel mens (…): Paul J. Nuechterlein, René Girard: The Anthropology of the Cross as Alternative to Post-Modern Literary Criticism, Girardian Lectionary, oktober 2002.

38        ‘Die aantrekkingskracht,’ schrijft wetenschapper (…): James Alison, The Joy of Being Wrong: Original Sin Through Easter Eyes, Crossroad, 1998.

40        In hun pogingen zich te onderscheiden (…): Sandor Goodhart, ‘In Tribute: René Girard, 1923-2015’, Religious Studies News, 21 december 2015.

40        Een jaar later ontmoetten ze (…): René Girard, Conversations with René Girard: Prophet of Envy, ed. Cynthia Haven, Bloomsbury, 2020.

40        Uiteindelijk werd hij in 1981 (…): Cynthia Haven, Evolution of Desire: A Life of René Girard, Michigan State University Press, 2018.

41        ‘Hij had het gezicht (…): Haven, Evolution of Desire, p. 288.

42        ‘Wat me al heel lang fascineert (…): Apostrophes, aflevering 150, Frankrijk, 6 juni 1978.

42        Een offer dat van binnen een gemeenschap (…): René Girard, Jean-Michel Oughourlian en Guy Lefort, Things Hidden Since the Foundation of the World. Stanford University Press, 1987. Orig.: Des choses cachées depuis la fondation du monde, Grasset, 1978. Wat vanaf het begin der tijden verborgen was…, vertaald uit het Frans door J. Kleisen et. al., Kok Agora, 1990.

44        Thiel wist dankzij Girard (…): Thiel en Masters, Zero to One, (Engelse versie) p. 41.

46        Wie zijn identiteit volledig heeft (…): Trevor Cribben Merrill, The Book of Imitation and Desire: Reading Milan Kundera with René Girard, Bloomsbury, 2014.

47        ‘Wie verdiept zich in de ziel (…):  René Girard en Benoît Chantre, Battling to the End: Conversations with Benoît Chantre, 212, Michigan State University Press, 2009 .

 

Hoofdstuk 1: Verborgen modellen

56        En dus veroverde hij (…): James Warren, Compassion or Apocalypse: A Comprehensible Guide to the Thought of René Girard, Christian Alternative, 2013.

58        In één klap veranderde (…): Jean-Michel Oughourlian, The Genesis of Desire, Michigan State University Press, 2010.

60        Het niveau waarop ze (…): Francys Subiaul. ‘What’s Special About Human Imitation? A Comparison with Encultured Apes’, Behavioral Sciences 6, no. 3, 2016.

60        Baby’s van moeders die Mandarijn (…): Sophie Hardach, ‘Do Babies Cry in Different Languages?’, New York Times, 14 november 2019. En: Birgit Mampe, Angela D. Friederici, Anne Christophe en Kathleen Wermke, ‘Newborns’ Cry Melody is Shaped by Their Native Language’, Current Biology 19, nr. 23, 2009.

60        Freud stelde zelfs voor om onderscheid (…): Bewerking uit de eerste paragraaf van Andrew Meltzoffs essay ‘Out of the Mouth of Babes: Imitation, Gaze, and Intentions in Infant Research – the “Like Me” Framework’, in Mimesis and Science: Empirical Research on Imitation and the Mimetic Theory of Culture and Religion, ed. Scott R. Garrels, Michigan State University Press, 2011.

61        Voor een van die baby’s (…): A.N. Meltzoff en M.K. Moore, ‘Newborn Babies Imitate Adult Facial Gesture’, Child Development 54, 1983, p. 702-09. Foto’s met dank aan A.N. Meltzoff en M.K. Moore, uit ‘Newborn Babies Imitate Adult Facial Gestures’, Science 198, 1977, p. 75-78.

62        Door de harten en geesten (…): A.N. Meltzoff. ‘Out of the Mouths of Babes’, Mimesis and Science, p. 70.

63        ‘Hoezo had ik niet allang gemerkt,’ (…): Marcel Proust, In Search of Lost Time, vol. 5, The Captive, The Fugitive, Random House, 1993. Op zoek naar de verloren tijd, deel 5, De gevangene, vert. uit het Frans door Thérèse Cornips, De Bezige Bij, 2018. Orig. A la recherche du temps perdu, tome 5, La Prisonnière, postuum 1923.

64        De kinderen deden niet zonder meer (…): A.N. Meltzoff. ‘Understanding the Intentions of Others: Re-enactment of Intended Acts by 18-Month-Old Children’, Developmental Psychology 31, no. 5, 1995, 838-50.

65        Zelfs als dat inhield (…): Rodolfo Cortes Barragan, Rechele Brooks en Andrew Meltzoff, ‘Altruistic Food Sharing Behavior by Human Infants After a Hunger Manipulation’, Nature Research, februari 2020.

65        ‘We ontdekten dat als een kind (…): A.N. Meltzoff, R.R. Ramirez, J.N. Saby, E. Larson, S. Taulu en P.J. Marshall, ‘Infant Brain Responses to Felt and Observed Touch of Hands and Feet: A meg Study’, Developmental Science 21, 2018, e12651.

66        ‘Het is net alsof de aap (…): Eric Jaffe, ‘Mirror Neurons: How We Reflect on Behavior’, Observer, mei 2007.

67        Degenen die het gedrag (…): Sue Shellenbarger, ‘Use Mirroring to Connect with Others, Wall Street Journal, 20 september 2016.

69        Volgens het boek dat Larry Tye (…): Larry Tye, The Father of Spin: Edward Bernays and the Birth of Public Relations, Henry Holt, 2002.

71        ‘We hadden ons best gedaan (…): Adam Curtis, regisseur, The Century of the Self, bbc 2, maart 2002.

71        ‘Als je propaganda (…): Uit de documentaire The Century of the Self.

73        ‘Dat wordt zoiets als (…): Tye, The Father of Spin, 23.

76        ‘Ik hoop dat we iets in gang (…): Tye, The Father of Spin, 30.

77        In 2005 vertelt hij daarover (…): Podcast ‘Entitled Opinions’ met Robert Harrison op de website Stanford.edu. Zie de aflevering van 17 september 2005, ‘René Girard, Why We Want What We Want’, https://entitledopinions.stanford.edu/ren-girard-why-we-want-what-we-want.

78        ‘Ze beinvloedde mijn begeerte (…): Uit het verhaal in de hiervoor genoemde podcast ‘Entitled Opinions’, 2005, vanaf 15:00.

81        Shader had al twee succesvolle bedrijven (…): Adam M. Grant, Give and Take, Why Helping Others Drives Our Success (p 1-3), Viking, 2013. Geven en nemen, de verborgen dynamiek van succes, vert. Fred Hendriks, Balans, 2013.

83        Vervolgens koopt hij nog meer Pepsi (…): David Foster Wallace, ‘E Unibus Pluram: Television and u.s. Fiction’, Review of Contemporary Fiction, 13, no. 2, zomer 1993, p. 178-79. Iets daarvoor, p. 152, schrijft hij: ‘Televisie gaat van a tot z over begeerte. Figuurlijk gesproken is begeerte de suiker in het menselijk voedsel.’

85        Niemand geloofde dat de beweging (…): De podcast van bbc Business Daily, ‘Tesla, To Infinity and Beyond’, 12 februari 2020.

86        ‘Bubbels zijn rationeel noch irrationeel, (…): Jason Zweig, ‘From 1720 to Tesla, fomo Never Sleeps’, Wall Street Journal, 17 juni 2020.

 

Hoofdstuk 2: Vervormde werkelijkheid

89        Dick Fuld, voormalig ceo van Lehman Brothers, (…): Yalman Onaran en John Helyar, ‘Fuld Solicited Buffett Offer ceo Could Refuse as Lehman Fizzled’, Bloomberg, 2008.

90        Jobs wilde weggaan (…): Walter Isaacson, Steve Jobs, Simon & Schuster, 2011. Steve Jobs, de biografie, vert. Rob de Ridder, Spectrum, 2015.

92        Dankzij ons vermogen tot complexe imitatie (…): Michael Balter, ‘Strongest Evidence of Animal Culture Seen in Monkeys and Whales’, Science Magazine, april 2013.

95        In Celebristan is er altijd een barrière (…):  ‘Model’ is hetzelfde als ‘mediator’. Modellen doen aan ‘mediation’: ze geven hun subject nieuwe ogen om dingen in een ander licht te zien en te waarderen.

97        Je kunt niet ongemerkt Sato-shi-maar-nog-verder-vooruitziend zijn (…): Tobias Huber en Byrne Hobart, ‘Manias and Mimesis. Applying René Girard’s Mimetic Theory to Financial Bubble’, ssrn, 24.

102      Ze is op zoek naar een nieuwe vorm (…): René Girard en Mark Rogin Anspach, Oedipus Unbound, p. 1, Stanford University Press, 2004.

102      Het zijn duidelijk psychische ziektes (…): René Girard, Anorexia and Mimetic Desire, Michigan State University Press, 2013

105      Marie Kondo is de expert (…): thr Staff, ‘Fortnite, Twitch… Will Smith? 10 Digital Players Disrupting Traditional Hollywood’, Hollywood Reporter, november 2018.

106      Volgens Girard is de moderne wereld (…): René Girard, Resurrection from the Underground: Feodor Dostoevsky, vert. James G. Williams, Michigan State University Press, 2012. René Girard, Dubbels en demonen: over het ondergrondse verlangen, oorspronkelijke titel: Critique dans un souterrain, vert. uit het Frans door Jan de Baere, Lannoo, 1995.

110      Ze moeten met hun mouw of romp (…): Virginia Woolf, Orlando, A Biography, Hogarth, Londen, 1928, Edhasa 2002. Orlando, een biografie, vert. Gerardine Franken, De Bezige Bij, 1995.

 

Hoofdstuk 3: Sociale besmetting

119      ‘Volgens politieberichten brak er in Raging Waters (…): Tribune Media Wire, ‘Man in Coma After Dispute over Towel Sparks Massive Brawl at California Water Park’, Fox 31 Denver, 26 augustus 2019.

124      ‘Hij zei dat van al zijn auto’s (…): Lamborghini, Ferruccio Lamborghini.

125      Het probleem is dat jij niet weet (…):  ‘The Argument Between Lamborghini and Ferrari’, WebMotorMuseum.it. https:www.motorwebmuseum.it/en/places/cento/the-argument-between-lamborghini-and-ferrari/.

125      Want wát er ook al of niet is gebeurd, (…): Nick Kurczewski, ‘Lamborghini Supercars Exist Because of a 10-Lira Tractor Clutch’, Car and Driver, november 2018.

126      ‘Ik vind zelf niets uit,’ (…): Lamborghini, Ferruccio Lamborghini.

127      Austin Kleon, auteur van Steal Like an Artist, (…): Austin Kleon, Steal like an Artist: 10 Things Nobody Told You About Being Creative, 8, Workman, 2012. Steal like an Artist. 10 dingen die niemand je vertelt over creativiteit, vert. Fred Hendriks, Lannoo, 2022.

130      Hij vestigt al zijn hoop (…): Girard, De romantische leugen en de romaneske waarheid, zie noot 7 bij hoofdstuk 2. Desire and the Novel, 176.

130      ‘Die angst was de reden om in de statuten (…): Lamborghini, Ferruccio Lamborghini.

135      Collins wil dat we ons voorstellen (…): James C. Collins, Good to Great, p. 164, Harper Business. Waarom sommige bedrijven een sprong vooruit maken… en andere niet, vert. Ypie Veenstra, Business Contact, 2019

136      Als hij de juiste influencer (…): James C. Collins, Turning the Flywheel: Why Some Companies Build Momentum… and Others Don’t, 9-11, Random House Business Books, 2019. Het vliegwieleffect. Waarom sommige bedrijven momentum creëren en andere niet, vert. Leontine Brandt Corstius, Business Contact, 2021.

137      Houd je prijs hoog (…): Collins, Turning the Flywheel, p. 11.

140      En als je eenmaal een (…): Aristotle, Metaphysics, Book ix (Theta), transl. W.D. Ross, Oxford University Press, rev. ed. 1924. Zie ook http://classics.mit.edu/Aristotle/metaphysics.9.ix.html. Aristoteles, Metafysica, vert. Ben Schomakers, Boom Filosofie, 2018.

146      Het Downtown Project bevond zich (…): Nellie Bowles, ‘The Downtown Project Suicides: Can the Pursuit of Happiness Kill You?’, Vox, 1 oktober 2014.

149      Maar de mooiste dingen gebeuren (…):  ‘Tony Hsieh’s Rule for Success: Maximize Serendipity’, Inc.com, 25 januari 2013.

152      Daarom probeer ik een manier (…): Brian Robertson, Holacracy: The New Management System for a Rapidly Changing World, Henry Holt, 2015, Holacracy. De nieuwe manier van werken in een snel veranderende wereld, vert. Robert Neugarten, Business Contact, 2015

156      Zolang dat verlangen je beheerst (…): C.S. Lewis, ‘The Inner Ring’, par. 16. Memorial Lecture op King’s College, University of London, 1944. https://www.lewissociety.org/innerring/

163      Op 24 augustus 2020 bevestigde de Las Vegas Review-Journal (…): Bailey Schulz en Richard Velotta, ‘Zappos ceo Tony Hsieh, Champion of Downtown Las Vegas, Retires’, Las Vegas Review-Journal, 24 augustus 2020.

163      Er zijn veel bewonderenswaardige projecten (…): Aimee Groth, ’Five Years In, Tony Hsieh’s Downtown Project Is Hardly Any Closer to Being a Real City’, Quartz, 4 januari 2017.

 

Hoofdstuk 4 De schuldige: een sociale uitvinding

166      PROTECT ME FROM WHAT I WANT (…): © 2020 Jenny Holzer, lid van Artists Rights Society (ars), New York.

167      Volgens hem lijken deze onderling (…): René Girard, The One by Whom Scandal Comes, 8, vert. Malcom B. DeBevoise, Michigan State University Press, 2014.

167      In datzelfde boek zegt Girard (…): The One by Whom Scandal Comes, p. 7

168      Een nadere uitleg geeft hij (…): Carl von Clausewitz, On War, 83, uitgave en vertaling Michael Howard en Peter Paret, Everyman’s Library, 1993. Over de oorlog, vert. Hans Hom, IJzer, 2018. Oorspronkelijke titel: Vom Kriege (1e deel 1832).

169      Bij het bestuderen van de geschiedenis (…): René Girard, Violence and the Sacred, vert. Patrick Gregory, Johns Hopkins University Press, 1979. God en geweld. Over de oorsprong van mens en cultuur, Lannoo, 1994. Oorspronkelijke titel: La violence et le sacré, Grasset, 1972.

170      De pharmakós werd vaak op een openbare plek (…): René Girard, I see Satan Fall Like Lightning, Orbis Books, 2001. Ik zie Satan vallen als een bliksem, vert. uit het Frans door Robert Lemm, 2000, Agora. Oorspronkelijke titel: Je vois Satan tomber comme l’éclair, 1999, Grasset.

171      Uiteindelijk dwongen ze hem (…): Todd M. Compton, Victim of the Muses: Poet as a Scapegoat, Warrior and Hero in Greco-Roman and Indo-European Myth and Mystery, Center for Hellenic Studies, 2006.

175      Het lijkt erop dat de keus (…): Ta- Nehisi Coates, ‘The Cancellation of Colin Kaepernick’, New York Times, 22 november 2019.

177      René Girard gebruikt het verhaal (…): Girard, Ik zie Satan vallen als een bliksem.

177      ‘Pak zoveel stenen als je kunt (…): Flavius Philostratus, The Life of Apollonius of Tyana, the Epistles of Apollonius and the Treatise of Eusebius, vert. F.C. Conybeare, Loeb Classical Library, 2 delen, Harvard University Press, 1912. Oorspronkelijke titel: Vita Apollonii. Philostratus, Het leven van Apollonius van Tyana, vert. Simone Mooij-Valk, 2013, Singel Uitgeverijen.

180      Plotseling is het alsof alles (…): Elias Canetti, Crowds and Power, p. 15, Farrar, Straus en Giroux, 1984. Massa en macht, vert. Jenny Tuin, Athenaeum, 1987. Oorspronkelijke titel: Masse und Macht, 1960.

184      In God en geweld legt Girard uit (…): Uit Oedipus Rex, een drama van Sophocles, voor het eerst uitgevoerd rond 429 voor Christus.

184      Hij acht het eerder waarschijnlijk (…): Girard, God en geweld, (Violence and the Sacred, p. 79).

185      In 2008 werden Amerikanen getroffen (…): Christian Borch gebruikt dit woord in zijn Social Avalanche: Crowds, Cities and Financial Markets, Cambridge University Press, 2020, om massapsychologie mee aan te duiden.

185      Bill Ackman, een prominent hedgefondsmanager, (…): Yun Li, ‘Hell is Coming – Bill Ackman Has Dire Warning for Trump, ceos if Drastic Measures Aren’t Taken Now’, cnbc, 18 maart 2020.

187      ‘Ze keken toe hoe Frau Troffea’s gedans (…): John Waller, The Dancing Plague: The Strange, True Story of an Extraordinary Illness, 1, Sourcebooks, 2009.

188      Pas toen de Italiaanse cultureel antropoloog (…): Ernesto De Martino en Dorothy Louise Zinn, The Land of Remorse: A Study of Southern Italian Tarantism, Free Association Books, 2005.

191      Ze ontdekten dat woede (…): Rui Fan, Jichang Zao, Yan Chen en Ke Xu, ‘Anger is More Influential than Joy: Sentiment Correlation in Weibo’, plos one, oktober 2014.

194      Volgens King schoot het andere meisje (…): Stephen King, On Writing: A Memoir of the Craft, 76, Scribner, 2010. Over leven en schrijven, vert. Hugo en Nienke Kuipers, Luitingh-Sijthoff, 2000. Zie ook Stephen King: ‘How I wrote Carrie’, Guardian, 4 april 2014, par. 6.

197      In de ogen van Girard bracht Kajafas (…): René Girard, The Scapegoat, p. 113. Johns Hopkins University Press, 1996. De zondebok, vert. Ben Hoffschulte, Kok Agora, 1986/93. Oorspronkelijke titel: Le bouc émissaire, Grasset 1986.

197      ‘Jullie begrijpen niet dat (…): het veel beter is, René Girard en Chantre Benoît, Battling to the End: Conversations with Benoît Chantre, xiv, Michigan University Press, 2009. Oorspronkelijke titel: Achever Clausewitz: Entretiens avec Benoît Chantre

198      Een zondebok hebben betekent volgens hem (…): Girard, God en geweld (p. 33 in de Engelse versie).

198      In God en geweld schrijft Girard dat religieus denken (…): Johannes 11: 49-50. Uit de New Revised Standard Version Bible (nrsv, the Division of Christian Education of the National Council of the Churches of Christ in the United States of America.

200      Lees je deze Bijbelverhalen vanuit het thema begeerte (…): Girard, Ik zie Satan vallen als een bliksem.

204      ‘Onderzoek oeroude bronnen, informeer overal, (…): Girard, Ik zie Satan vallen als een bliksem (p. 161 in de Engelse versie).

206      Hij schrijft dat ‘slachtofferisme’ de ideologie (…): Girard, Ik zie Satan vallen als een bliksem, voorwoord.

208      En wie wil er nu een stuk (…): Alexsandr Solzhenitsyn, De Goelag Archipel, 1918-1956, vert. D. Peet, Boekerij, 1974. The Gulag Archipelago 1918-1956, p. 168, HarperCollins 1974.

209      Ik kan hem met geen mogelijkheid (…): Ursula K. Le Guin, The Ones Who Walk Away from Omelas: A Story, p. 262, Harper Perennial 2017. Uit The Wind’s Twelve Quarter, 1975, HarperCollins.

209      En toch wemelt het (…): René Girard, De zondebok (p. 41 Engelse versie).

 

DEEL II: DE TRANSFORMATIE VAN VERLANGEN

212      David Foster Wallace peinsde ooit hardop (…): David Lipsky, Although of Course You End Up Becoming Yourself: A Road Trip with David Foster Wallace, p. 86, Broadway Books, 2010.

 

Hoofdstuk 5. Antimimetisch

216      In zijn boek Elementaire gewoontes (…): James Clear, Atomic Habits: An Easy and Proven Way to Build Good Habits and Break Bad Ones, p. 27, Random House Business, 2019. Elementaire gewoontes, vert. Elisabeth van Borselen, Lev, 2019.

217      Een paar trends in het vaststellen van doelen (…): George T. Doran. ‘There’s a s.m.a.r.t. Way to Write Management Coals and Objectives’, Management Review, november 1981.

217      maak ze FAST (…): Donald Sull en Charles Sull, ‘With Goals, fast beats smart’, MIT Sloan Management Review, 5 juni 2018.

217      zorg voor goede OKR’s (…): John Doerr, Measure What Matters: How Google, Bono and the Gates Foundation Rock the World with okrs, Penguin, 2018.

217      Zou je proberen aan al die eisen (…): Lisa D. Ordoñez, Maurice E. Schweitzer, Adam D. Galinsky en Max H. Bazerman, Goals Gone Wild: The Systematic Side Effects of Over-Prescribing Goal Setting, Harvard Business School, 2009.

219      Leerlingen zijn het zicht op (…): Eric Weinstein, interview met Peter Thiel, ‘The Portal’, podcast audio, 17 juli 2019.

221      En als een sterk mimetisch systeem (…): Mark Granovetter, ‘Economic Action and Social Structure: The Problem of Embeddedness’, American Journal of Sociology, november 1985, p. 481-510.

223      Als hij die overtreedt (…): Orson Scott Card, Unaccompanied Sonata, Pulphouse, 1992.

223      Of ik kon mijn sterren teruggeven (…): Mark Lewis, ‘Marco Pierre White on Why He’s Back Behind the Stove for TV’s Hell’s Kitchen’, The Caterer, april 2007.

224      Waarom bóúwen Amerikanen geen dingen (…): Marc Andreessen, ‘It’s Time to Build’, Andreessen Horowitz. https://a16oz.com/2020/04/18/its-time-to-build/

231      ‘Vandaag, op mijn 46e, wil ik (…): Op 20 september 2017 gepost op de officiële facebookpagina van bras, te zien op wanting.ly/bras.

 

Hoofdstuk 6. Ontwrichtende empathie

241      Wat er die avond gebeurde  (…): ‘Disruptive empathy’ is de titel van een paragraaf uit het boek Violence Unveiled: Humanity at the Crossroads van Gil Bailie, Crossroad, 2004.

242      Hier zien we hoe (…): René Girard, The One by Whom Scandal Comes, p. 8.

244      Later in zijn leven schreef hij (…): Thomas Merton, New Seeds of Contemplation, p. 38, New Directions Books, 2007. Zaden van contemplatie, vert. Dirk Doms, Willy Eurlings, Guus Franken en Jan Glorieux, Damon, 2015.

247      De reden waarom we zo vaak (…): René Girard, Robert Pogue Harrison en Cynthia Haven, ‘Shakespeare: Mimesis and Desire’, Standpoint, 12 maart 2018.

251      Parker Palmer schrijft: ‘Voordat ik (…): Parker Palmer, Let Your Life Speak: Listening for the Voice of Vocation, Jossey-Bass, 1999.

251      Weer anderen vinden spiritualiteit (…): Jonathan Sacks, ‘Introduction to Covenant and Conversation 5776 on Spirituality’, 7 oktober 2015, https://rabbisacks.org.

 

Hoofdstuk 7. Transcendent leiderschap

264      ‘Het feit dat het er in een bepaald gebied (…): Whitney Wolfe Herd in een interview met CNN Business, 13 december 2019. Sara Ashley O’Brien, ‘She Sued Tinder, Founded Bumble, and Now, at 30, Is the ceo of a $3 Billion Dating Empire’, https://www.cnn.com/2019/12/13/tech/whitney-wolfe-herd-bumble-risk-takers/index.html

267      Hij typeert er de bureaucratie (…): S. Peter Warren, ‘On Self-Licking Ice Cream Cones’, in Cool Stars, Stellar Systems, and the Sun: Proceedings of the 7th Cambridge Workshop, asp Conference Series, vol. 126

269      Voor de mens die we als patiënt (…): Abraham M. Nussbaum, The Finest Traditions of My Calling, Yale University Press, 2017, p. 254.

270      In haar memoires herinnert Montessori zich (…): Maria Montessori, The Secret of Childhood, Ballantine Books, 1982. Het geheim van het kinderleven, 1937, Van Holkema & Warendorf.

271      ‘Ik was nauwelijks klaar met mijn demonstratie (…): Maria Montessori, Het geheim van het kinderleven. (deel 2 van de Montessori Series), 119, Montessori-Pierson Publishing Company, 2007. De vertalingen van Montessori’s verslag variëren.

272      ‘De laatste grote vernieuwing in het basisonderwijs (…): Marc Andreessen, ‘It’s Time to Build’, Andreessen Horowitz.

274      Netflix heeft niets (…): cbs News, 14 augustus 2008. https://gigaom.com/2008/08/14/419-interview-blockbuster-ceo-dazed-and-confused-but-confident-of-physicals/

274      In de bestuurskamer braken ruzies uit (…): Austin Carr, ‘Is a Brash Management Style Behind Blockbuster’s $65.4M Quarterly Loss?’ Fast Company, mei 2010.

281      Verbrand je schepen achter je (…): Zachary Sexton, ‘Burn the Boats’, Medium, 12 augustus 2014.

284      Binnen vijf jaar was het een dogma (…): Lees voor een korte introductie tot het concept Steve Blank, ‘Why the Lean Start-Up Changes Everything’, Harvard Business Review, mei 2013.

284      Het mvp is die versie van een nieuw product (…): Eric Ries, ‘Minimum Viable Product: A Guide’. ‘Startup Lessons Learned’ (blog), 3 augustus 2009, http://www.startuplessonslearned.com/2009/08/minimum-viable-product-guide.html.

285      Maar het verbaasde me enorm (…): Interview van Kathy Neustand met Toni Morrison, ‘Writing, Editing and Teaching’, Alumnae Bulletin of Bryn Mawr College, voorjaar 1980.

286      ‘Ik kan het de heer Musk (…): Sam Walker, ‘Elon Musk and the Dying Art of the Big Bet’, Wall Street Journal, 30 november 2019.

287      Volgens Kirzner moet een economie (…): Peter J. Boettke en Frédéric E. Sautet, ‘The Genius of Mises and the Brilliance of Kirzner’, gmu Working Paper in Economics, no. 11-05, 1 februari 2011.

 

Hoofdstuk 8. De mimetische toekomst

289      ‘Ik heb het jaar 2045 vastgesteld (…): Christianna Reedy, ‘Kurzweil Claims That the Singularity Will Happen by 2045’, Futurism, 5 oktober 2017.

290      Hij voorspelt dat mensen in 2050 (…): Ian Pearson, ‘The Future of Sex Report: The Rise of Robosexuals’, Bondara, september 2015.

292      Een paar signalen: toenemende politieke (…): Heather Long, ‘Where Are All the Startups? u.s. Entrepreneurship Near 40-Year Low’, cnn Business, september 2016.

294      De meeste Amerikanen hebben begin jaren zestig (…): Drew Desilver, ‘For Most u.s. Workers, Real Wages Have Barely Budget in Decades’, Pew Research Center, augustus 2018.

295      Professor Scott Galloway, verbonden aan de Stern School (…): Scott Galloway, The Four: The Hidden dna of Amazon, Apple, Facebook, and Google, Portfolio/Penguin, 2017. Dit is mijn samenvatting van zijn belangrijkste punten. De vier, het verborgen dna van Amazon, Facebook, Google en Apple, vert. Tosca Weijers, Lev, 2018.

296      In zijn boek The Decadent Society (…): Ross Douthat, The Decadent Society: How We Became the Victims of Our Own Success, p. 5, Avid Reader Press, 2020.

296      Hij verbeeldt zich dat hij (…): Douthat, The Decadent Society, p. 136.

297      Terwijl in een situatie van algehele gelijkvormigheid (…): Alexis de Tocqueville, Democracy in America, p. 644, vert. uit het Frans met een inleiding door Harvey C. Mansfield en Delba Winthrop, University of Chicago Press, 2000. De geciteerde passage staat in deel 2, onderdeel 4, hoofdstuk 3 (Sentiments are in accord with ideas to concentrate power) en behandelt, zoals de titel al suggereert, de centralisering van macht. Over de democratie in Amerika, vert. Hessel Daalder en Steven van Luchene, met een nawoord van Andreas Kinneging, Lemniscaat, Rotterdam, 2011.

301      Google ging pionieren met wat Harvardhoogleraar (…): Shoshana Zuboff, The Age of Surveillance Capitalism: The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power, Public Affairs, 2020.

301      ‘Onze ultieme ambitie is om de (…): Matt Rosoff, ‘Here’s What Larry Page Said on Today’s Earnings Call’, Business Insider, 13 oktober 2011.

302      ‘Googles pad naar rijkdom is geplaveid (…): George Gilder, Life after Google: The Fall of Big Data and the Rise of the Blockchain Economy, p. 21, Regnery Gateway, 2018.

304      Het was de juiste manier van leven (…): Catriona Kelly en Vadim Volkov, ‘Directed Desires: Kultur’nost and Consumption’, in Constructing Russian Culture in the Age of Revolution 1881-1940, Oxford University Press, 1998.

304      ‘Ik ben in alles teleurgesteld (…): Nanci Adler, Keeping Faith with the Party: Communist Believers Return from the Gulag, p. 20, Indiana University Press, 2012.

304      Uiteindelijk steunde ze de politieke partij (…): Nanci Adler, ‘Enduring Repression: Narratives of Loyalty to the Party Before, During and After the Gulag’, Europe-Asia Studies 62, no. 2, 2010, 211-34.

304      Vervolgens presenteren we de wereld (…): Langdon Gilkey, Shantung Compound: The Story of Men and Women Under Pressure, 108, HarperOne, 1966.

306      Girard heeft een ideologie ooit verwoord (…): Girard, The One by Whom Scandal Comes, p. 74.

308      Er zijn twee manieren van denken die overeenkomen (…): Martin Heidegger, Discourse on Thinking: A Translation of Gelassenheit, Harper & Row, 1966. Nederlandse Heideggerbibliotheek, diverse uitgaven, met vertalingen uit het Duits van werken van Heidegger, o.a. Gelassenheit, Lannoo, o.a. 1970.

308      Hij leidt tot het eindeloos najagen (…): Iain McGilchrist, The Master and His Emissary: The Divided Brain and the Making of the Western World, Yale University Press, 2019.

310      Girard schrijft dat hele volken (…): René Girard en Chantre Benoît, Battling to the End: Conversations with Benoît Chantre, Michigan State University Press, 2009. Voltooiing van Clausewitz, interviews met Benoît Chantre, vert. uit het Frans (Achever Clausewitz, Carnets Nord, 2007).

314      We kunnen, kortom, alleen dromen (…): Virginia Hughes, ‘How the Blind Dream’, National Geographic, februari 2014.

314      We weten heel veel dingen die (…): Michael Polanyi en Mary Jo Nye, Personal Knowledge: Towards a Post-Critical Philosophy, University of Chicago Press, 2015.

322      ‘Begeerte is een contract waarin  (…): ‘Naval Ravikant – The Person I Call Most for Startup Advice’, aflevering 97, ‘The Tim Ferriss Show’, podcast, 18 augustus 2015.

324      Je daar met alle pijn (…): Aflevering 1309 van ‘The Joe Rogan Experience’-podcast, 5 juni 2019.

325      Dan kan zelfs de dood, waar (…): Annie Dillard, The Abundance: Narrative Essays Old and New, 36, Ecco, 2016. De overvloed. Essays, vert. Henny Corver, AtlasContact, 2020.

326      Laat je stinkende vlees er (…): Dillard, De overvloed. The Abundance (36).

329      ‘De wezel laat zich leiden door (…): Idem.

329      ‘De wezel laat zich leiden door (…): noot vertaler: er bestaan enkele vertalingen van of uit Teaching a Stone to Talk: Een expeditie naar de Pool, vert. Anneke Bok, 1987, Dekker, en Totale zonsverduistering, door Henny Corver, AtlasContact, 2019.

 

Nawoord

331      Elk eerste concept – of het nu gaat om een boek (…): Interview met James G. Williams, ’Anthropology of the Cross’, p. 283-286, The Girard Reader, ed. James G. Williams, Crossroad, 1996.

331      Stephen King heeft ooit geschreven dat (…): Stephen King, On Writing, A Memoir of the Craft, p. 77. Scribner, 2000. Over leven en schrijven, vert. Hugo Kuipers, Luitingh-Sijthoff, 2000.

331      Het lezen van dat eerste concept (…): Cynthia Haven, ‘René Girard: Stanford’s Provocative Immortel Is a One-Man Institution’, Stanford News, 11 juni 2008.

 

Appendix A

339      Memen zijn woorden, accenten, gedachten (…): Olivia Solon, “Richard Dawkins on the Internet’s Hijacking of the Word ‘Meme,’ ” Wired, June 2013.

 

Appendix C

346      Wil je het assessment doen (…): Noot vertaler: de tekst komt grotendeels overeen met de in Nederland gebruikelijke sima-beschrijvingen, in o.a. De kracht van motivatie van Anton Philips en Annemiek van Kessel

‘Luke Burgis laat ons op meesterlijke wijze zien hoe we onze verlangens kunnen begrijpen en beheersen, en zo meer betekenis kunnen geven aan ons leven en werk.’ – Professor Arthur C. Brooks, Harvard Business School